Blad afdrukken

Internationaal bedevaartsoord en heiligdom van de maagd Maria.

De esplanade en de buitenomgeving zijn bijna steeds toegankelijk tussen 9u en 19u. Het sanctuarium is veelal open van 10u tot 14u en van 16u tot 19u. Op geregelde tijdstippen zijn er eucharistievieringen, o.a. dagelijks om 13u00, op welk ogenblik men het heiligdom niet kan betreden. In het bedevaartsoort komt men enkel binnen in 'voorname' kledij, o.a. heren dragen een lange broek, dames hebben geen decolleté.

Het bedevaartsoord van Torreciudad ligt in het midden op de as van de Mariaroute Lourdes – Acheter un appartement en Espagne (El Pilar).  Het bevindt zich op een kleine 20 km van de stad Barbastro in het gebied ‘Somontano’.
Het bedevaartsoord van Torreciudad ligt in het midden op de as van de Mariaroute Lourdes – Immobilier espagne (El Pilar).  Het bevindt zich op een kleine 20 km van de stad Barbastro in het gebied ‘Somontano’. Ligging
Het bedevaartsoord van Torreciudad ligt in het midden op de as van de Mariaroute Lourdes – Zaragoza (El Pilar).  Het bevindt zich op een kleine 20 km van de stad Barbastro in het gebied ‘Somontano’. Het behoort tot het grondgebied van de gemeente Secastilla. Het omgevende landschap bestaat uit een oogverblindend prachtig decor van water en bergen. Vlakbij het bedevaartsoord is de grootste stuwdam van Spanje te El Grado te bewonderen. Deze stuwdam is bijna 1 km lang. Het domein en de omgeving zijn omhuld door stilte en vrede. "Men zal er komen om te bidden", zei Josémaría Escrivá de Balaguer , stichter van Opus Dei en van het vernieuwde oord, om de maagd te vereren en om Gods wegen te zoeken, niet om hebbedingetjes te kopen.

Geschiedenis
Oorspronkelijk was Torreciudad een Moorse verdedigingsvestiging tegen de Christenen uit het noorden, op de grens van het Arabische grondgebied. Het bolwerk bood uitzicht op de Cinca vallei (waar nu een stuwmeer is). Die oude vesting heette ‘Turris Civitatis’, waarvan Torreciudad (torenstad) is afgeleid.  Van de oude vesting rest nu enkel nog de oude cilindervormige toren.  Rond het jaar 1084 werden Barbastro en omgeving door de Christenen heroverd op de Moren (reconquista).  In hetzelfde jaar bouwden de Christenen er een kapel en begon men er de ‘maagd Maria van Torreciudad’ te vereren.  Dankzij een restauratie in 1969 is de oude kapel nog steeds te bezichtigen.

Van oudsher kwamen de bedevaarders vanuit de verst afgelegen plaatsen van de streek, dankzij de bedelmonnikken die al bedelend met een heiligenbeeld de deuren langsgingen, aalmoezen ontvingen en de mensen aanspoorden om naar Torreciudad te gaan. De bescherming van de maagd van Torreciudad was bijzonder tegen stuipen. Stuipen traden vaak op bij hoge koorts bij kinderen tussen 6 maanden en 5 jaar oud, die de bedevaarten in de hand werkten en dit vooral ‘s zomers. Torreciudad telde ook een hoogstaande congregatie (Sp.: cofradía) met zeer veel leden en ook veel privileges, verleend door de Heilige Stoel en in het bijzonder door paus Clemens IV (1600-1669). Vanaf 1950, o.a. op 15 augustus, voor het hoogfeest van Maria-Tenhemelopneming kon de kapel de toevloed aan bedevaarders van over de ganse wereld niet meer aan.

Josemaría Escrivá (afkomstig van het nabije Barbastro) wilde de verering van Onze Lieve Vrouw van Torreciudad verder doen leven, gedreven door zijn liefde voor de maagd en als dank voor zijn genezing op 2 jarige leeftijd. Met de steun van vele mensen werden omstreeks 1956 de nodige formaliteiten op gang gebracht voor het oprichten van het nieuwe heiligdom. De bouw startte in 1970 en het nieuwe heiligdom werd in gebruik genomen op 7 juli 1975.

Gedoctoreerd architect Heliodoro Dols (1933) werd aangesteld tot het bouwen van het bedevaartsoord. Hij ontwierp een juweeltje van baksteenarchitectuur, gelegen op de nabije rotsoever boven het stuwmeer van El Grado (506 m), maar vergat in het oorpsronkelijke ontwerp een esplanade. Hij ontmoette zijn opdrachtgever Josemaría te Rome, waar onmiddellijk de vraag rees 'hoe ga je de duizenden pelgrimsen opvangen zonder een esplanade te voorzien'? Het geheel bestond uiteindelijk uit een esplanade, het sanctuarium zelf met hoge toren en een aantal bijgebouwen. Op de esplanade kunnen tot 40000 bedevaarders een openluchtmis bijwonen.  Een groot buitenaltaar staat vlakbij de voet van de hoofdtoren.

Heliodoro combineerde traditionele, plaatselijke Aragonese materialen in een prachtig, hoofdzakelijk bakstenen bouwwerk.  Niettegenstaande de speciale, originele vormgeving en de veelvuldige versiering van de wanden, oogt het geheel toch eenvoudig. 

Elk hoekje is in detail uitgewerkt.  Grote gevels zien er uit als gordijnen met verticale lijneffecten uitgewerkt in baksteen.  De structuurbalken en kolommen in beton of staal zijn nergens zichtbaar.  Toch herkent de aandachtige kijker achter de bakstenen vormgeving de aaneenschakeling van paraboolvormige bogen, die tegelijk fungeren als draagconstructie.
Er is ook veelvuldig gebruik gemaakt van roze en grijze graniet.  Deze zeer harde steensoort werd veelal manueel bewerkt.  Als dakbedekking gebruikte hij de holvormige Spaanse dakpan. Alle gebruikte dakpannen zijn afkomstig van giften of van afgebroken gebouwen uit de streek. Omdat deze dakpannen enorm verschillend waren van kleur heeft men eerst alle dakpannen op de esplanade uitgelegd, door elkaar gemengd en daarna geplaatst. Ook heel wat deuren zijn afkomstig van schenkingen uit bestaande gebouwen. Men diende eerst deze deuren te plaatsen en daarna de portiek er rond te bouwen. Tijdens de 5 jarige bouwperiode waren bijna voortdurend rond de 500 werknemers aan het werk.

Het albasten retabel, een waar kunstwerk.
De kruisweg buiten die gaat naar de oude kapel en het albasten altaarstuk binnen zijn echte kunstwerken.

De hoofdbeuk van de kerk geeft uitzicht op een reuze retabel van 9,5 m breed op 14,5 m hoog in gepolychromeerd albast. Een retabel, ook wel altaarstuk genoemd, is een wand van schilder- of beeldhouwwerk tegen de muur boven een altaar. De voorstellingen op het retabel verwijzen naar de heilige aan wie het altaar is gewijd, in dit geval de maagd Maria.

In Vlaanderen, net als in Spanje, hadden de meeste kerken een retabel, maar velen overleefden de beeldenstorm niet. In Spanje zijn nog vele retabels volledig bewaard.

Het retabel is gemaakt door Juan Mayné Torras, hoogleraar aan de faculteit voor schone kunsten te Barcelona. Het is geïnspireerd op de Aragonese platereske renaissancestijl. Deze stijl ontwikkelde zich rond 1500 in Spanje onder invloed van de Renaissance (16de eeuw). Het hoofdkenmerk is de uitbundige versiering, die geleek op het smeedwerk van de zilversmid (Sp.: platero = zilversmid).

Albast is een zacht bewerkbare transparante natuursteen, overvloedig te vinden in de streek. Albast werd eertijds ook gebruikt als vensterglas, wat men ook opnieuw toepastte in Torreciudad.

Het retabel bevat langs de buitenkant 7 taferelen uit het leven van de maagd, die in volgorde van links onder in wijzerzin gaan tot rechts onder:
1.- het bezoek van Maria aan haar nicht Elisabeth
2.- de aankondiging van de aartsengel Gabriel
3.- de bruiloft van de maagd met Jozef
In het midden bovenaan: de kroning van de maagd.
4.- de aanbidding van de apostelen
5.- de vlucht naar Egypte
6.- de timmermans werkplaats te Nazaret
In het midden de kruisiging. De soldaat rechts naast het kruis heeft het gezicht van de sculpteur en het gezicht van de zittende soldaat eronder heeft het gezicht van de architect. Helemaal bovenaan ondersteunen 2 engelen het schild van Torreciudad.

Het authentieke romaanse Mariabeeld (Zwarte Madonna).
In het retabel staat nog het oorspronkelijke, uit populier gemaakte Onze-Lieve-Vrouwenbeeld van Torreciudad (heiligenbeelden werden in de Middeleeuwen meestal gemaakt in hout, veel later pas in gips). Het is een duidelijk romaans beeldhouwwerk. De goede staat waarin de sculptuur zich bevindt is enkel te verklaren door de zorg voor het beeld door de eeuwen heen. Toch diende het beeld zwaar gerestaureerd te worden in 1974, waarbij de oude verflagen werden verwijderd, stukken hout werden vernieuwd en het beeld een behandeling kreeg tegen de houtworm. Het populieren beeld is nu grotendeels met bladgoud overdekt.

Een Zwarte Madonna is binnen de religieuze beeldende kunst en de Mariaverering een afbeelding of een beeld van een Madonna waarvan het gezicht zwart is doordat het in die kleur werd geschilderd. Zwarte madonna's zijn over het algemeen van het begin af aan zo bedoeld en gaan terug op een zinsnede in de Bijbel, (Hooglied 1,5-6) waar staat "Ik ben zwart maar lieflijk". Dit slaat op de bruid van Salomo, de Koningin van Sheba. De oudste figuren van Zwarte Madonna's stammen uit de romaanse periode. Het bijzondere is dat deze figuur op vele plaatsen bijna gelijktijdig te vinden is. Het is mogelijk dat deze originele Zwarte Madonna's voor het eerst door de Tempeliers vanuit het Midden-Oosten naar West-Europa werden meegenomen. Nog steeds komen zij vooral in Centraal-Frankrijk en in de Pyreneeën voor. Alle Zwarte Madonna's uit deze vroege periode bezitten dezelfde kenmerken:
- De gelaatstrekken, de frontale houding, de stramheid en de mantelplooien beantwoorden volledig aan de romaanse beeldkunst.
- Ze zijn ongeveer zeventig centimeter hoog.
- Ze zijn rechtop zittend uitgebeeld met grote ogen en rechtuit in de verte starende blik.
- De handen en vingers zijn buitenproportioneel groot.
- Het gezicht van het kind ziet eruit als het gezicht van een volwassene.

De oude kapel van Torreciudad, toen er nog geen stuwmeer was.

Rechts: heiligdom van Torreciudad, links achter de bekende Monte Perdido, onder: stuwmeer El Grado.

Achter de hoofdbeuk.
- het medaillon van de Maagd, dat door de volgelingen wordt gekust;
- de heilige kapel waar gebeden wordt voor het bronzen beeld van Christus op het kruis.
- Expositie over Josémaría Escrivá de Balaguer (Barbastro 1902 – Rome 1975)

In 1902 werd hij geboren in een diepgelovig christelijk gezin dat heel wat beproevingen te verduren kreeg. 3 kinderen sterven, het faillissement van de familiezaak, ... . In 1904, toen Josémaría 2 jaar was, kreeg hij een volgens de dokters ongeneeslijke ziekte. Zijn moeder bad toen intensief tot de maagd van Torreciudad, wat korte tijd later leidde tot de verrassende genezing. Uit dank ondernamen zijn ouders een bedevaart naar Torreciudad. In 1925 werd hij priester gewijd, in 1928, op 26 jarige leeftijd, sticht hij Opus Dei, na het licht dat hij hiervoor kreeg van de Heer. In 1939 breekt de burgeroorlog uit met godsdienstvervolging, brandstichting en plundering van kerken en kloosters, heiligschennis, godslastering. Hij vlucht en keert na de oorlog terug naar Madrid. Daarna volgt de tweede wereldoorlog. Vanaf 1946 breidde Opus Dei zich uit in heel wat landen buiten Spanje en hij verhuist naar Rome. Vanuit Rome is hij met de voortdurende medewerking en steun van Alvaro de Portillo de drijvende kracht achter de verbreiding van het Opus Dei over de hele wereld. In 1947 krijgt Opus Dei de pauselijke goedkeuring. Hij sterft 1 maand na de opening van het bedevaartsoord van Torreciudad in 1975. Opus Dei telt op dat moment 60000 leden. Op 6 oktober 2002 wordt hij heiligverklaard door paus Johannes Paulus II.

Opus Dei (latijn voor 'werk van God').
Het Opus Dei is een prelatuur van de katholieke kerk. Dit is een eenheid in de Katholieke Kerk met leken en seculaire priesters. Seculaire priesters zijn priesters van het bisdom (reguliere priesters zijn van religieuze orden). Ze kennen dus geen kloosterlingen of monniken en beleven juist hun geloof midden in de maatschappij. Het doel van het Opus Dei is onder de mensen het bewustzijn bevorderen dat iedereen tot heiligheid geroepen is. Het spoort hen aan om in overeenstemming met het geloof te leven en aan de evangelisatie van de maatschappij bij te dragen. Deze boodschap heeft een centrale plaats in de leer van het Tweede Vaticaans Concilie. In deze geest leven betekent de menselijk en christelijke deugden in praktijk brengen op het werk, in het gezin en in het leven van elke dag. Josemaría Escrivá vatte de doelstelling van het Opus Dei als volgt samen: Het enige doel van het Opus Dei is eraan bij te dragen dat er mannen en vrouwen van alle rassen en sociale klassen zijn die, temidden van de aardse gebeurtenissen en bezigheden, God en hun medemensen in en door hun dagelijkse arbeid willen beminnen en dienen.

Zicht op de hoogste Pyreneeëntoppen.

In de verte zijn de hoogste Pyreneeëntoppen te zien met o.a. de Tres Sorores en de Monte Perdido in het bekende natuurpark van Ordessa. 2 immense stuwmeren na elkaar volgen over ca. 50 km afstand de loop van de río Cinca.

Het heiligdom van Torreciudad in opbouw in de jaren 70.

Resten Moorse vesting en oude kapel

Stuwdam te El Grado

Retabel in albast (9,5 x 14,5 m)

Naar de oude kapel.
De ermita herbergde gedurende 9 eeuwen het beeld van de Maagd. Men kan er te voet naar toe via de weg links bij het binnenkomen op de explanade. Langs hetzelfde pad bevinden 7 blije en 7 droevige afbeeldingen over Sint Jozef en de 14 staties van de kruisweg